Atomic Swaps: Crypto Verhandelen Zonder Beurs – Hoe Werkt Het?

Stel je voor dat je de ene soort cryptocurrency wilt ruilen voor een andere, bijvoorbeeld wat Bitcoin inwisselen voor Litecoin. De meest gebruikelijke weg houdt meestal in dat je je aanmeldt bij een gecentraliseerde crypto exchange, je identiteit verifieert, je munten stort en de transactie uitvoert. Maar wat als er een manier was om rechtstreeks met een andere persoon te handelen, van wallet naar wallet, zonder die centrale tussenpersoon nodig te hebben? Dit is waar atomic swaps in beeld komen, een fascinerend alternatief voor peer-to-peer cryptohandel.

Wat frustreert mensen aan traditionele crypto exchanges?

Voor veel beginners zijn platforms zoals Coinbase, Binance of Kraken de eerste halte in hun crypto-avontuur. Deze gecentraliseerde exchanges (CEXs) bieden gebruiksvriendelijke interfaces, maar hebben bepaalde kenmerken. Gebruikers moeten zich doorgaans registreren en Know Your Customer (KYC)-procedures doorlopen, wat identiteitsverificatie inhoudt.

Cruciaal is dat wanneer je geld stort op een CEX, je meestal niet de privésleutels van die specifieke munten beheert. De exchange bewaart ze in wat bekend staat als een custodial wallet. Dit gemak brengt inherente risico’s met zich mee, vaak aangeduid als tegenpartijrisico. Als de exchange te maken krijgt met insolventie of wordt gehackt, kunnen de tegoeden van gebruikers potentieel gevaar lopen. Exchanges kunnen ook te maken krijgen met downtime, vooral tijdens periodes van hoge marktvolatiliteit, waardoor transacties worden verhinderd.

Bovendien krijgen gebruikers vaak te maken met verschillende kosten, zoals handelskosten voor het uitvoeren van orders en kosten voor het storten of opnemen van geld. Veel exchanges leggen ook opnamelimieten en verwerkingstijden op, wat betekent dat je mogelijk niet onmiddellijk toegang hebt tot je crypto wanneer je dat wilt. Deze factoren drijven sommige gebruikers ertoe alternatieven te zoeken die meer directe controle, privacy en afstemming bieden op de gedecentraliseerde aard van cryptocurrency.

Wat is een Atomic Swap precies?

Een atomic swap is een geavanceerde methode waarmee twee gebruikers verschillende cryptocurrencies rechtstreeks tussen hun eigen wallets kunnen uitwisselen, waarbij de noodzaak van een vertrouwde derde partij of gecentraliseerde exchange volledig wordt omzeild. Het kernprincipe ligt in de term “atomisch” – geleend uit de informatica, betekent het dat de transactie ondeelbaar en onherleidbaar is.

In de context van een swap betekent dit dat de volledige uitwisseling ofwel succesvol wordt voltooid voor beide betrokken partijen, ofwel volledig mislukt. Als het om welke reden dan ook mislukt, krijgen beide gebruikers automatisch hun oorspronkelijke tegoeden terug. Er is geen scenario waarin één persoon zijn munten verzendt en de munten van de andere persoon niet ontvangt. Dit slimme mechanisme werd oorspronkelijk bedacht om veilige cross-chain trading mogelijk te maken – het uitwisselen van munten die op afzonderlijke, onafhankelijke blockchains bestaan.

Zie het als twee mensen die overeenkomen om verzegelde pakketten uit te wisselen. Elk pakket vereist een specifieke sleutel om te openen. Ze wisselen pakketten uit, maar de sleutels werken alleen tegelijkertijd en binnen een kort tijdvenster. Als een van de sleutels faalt of de tijd verstrijkt voordat beide zijn gebruikt, worden de pakketten effectief ongeopend “teruggestuurd”.

Hoe kunnen twee vreemden elkaar vertrouwen bij een Atomic Swap?

De grootste hindernis bij elke directe peer-to-peer uitwisseling is vertrouwen. Hoe kun je er zeker van zijn dat de andere persoon jou zijn cryptocurrency zal sturen nadat jij de jouwe hebt verzonden? Dit handmatig proberen te coördineren is vol risico’s. Atomic swaps lossen dit fundamentele probleem op met behulp van een cryptografische techniek genaamd Hashed Timelock Contracts (HTLC’s).

HTLC’s fungeren als slimme, zelfuitvoerende escrowsystemen die zijn gebouwd met cryptografie. Ze werken door tegoeden te vergrendelen op basis van twee voorwaarden: de kennis van een geheim (preimage) en een tijdslimiet (timelock). Stel je voor dat Alice haar Bitcoin wil ruilen voor Bob’s Litecoin.

Alice genereert eerst een geheim willekeurig getal en berekent de hash ervan (een unieke cryptografische vingerafdruk). Vervolgens creëert ze een HTLC op de Bitcoin-blockchain, waarmee ze haar Bitcoin vergrendelt. Dit contract zegt in wezen: “Bob kan deze Bitcoin claimen als hij het originele geheim kan verstrekken dat overeenkomt met deze hash binnen, zeg, 48 uur. Zo niet, dan kan ik (Alice) mijn Bitcoin na 48 uur terugvorderen.”

Bob ziet Alice’s vergrendelde tegoeden op de Bitcoin-blockchain. Vervolgens creëert hij een soortgelijke HTLC op de Litecoin-blockchain, waarmee hij zijn Litecoin vergrendelt. Zijn contract zegt: “Alice kan deze Litecoin claimen als ze hetzelfde geheim verstrekt (bewezen door het te onthullen, waardoor Bob het kan controleren aan de hand van de bekende hash) binnen, zeg, 24 uur. Zo niet, dan kan ik (Bob) mijn Litecoin na 24 uur terugvorderen.” Merk op dat Bob’s tijdslimiet korter is.

Wanneer Alice Bob’s Litecoin claimt, moet ze haar originele geheim onthullen op de Litecoin-blockchain. Omdat blockchains openbaar zijn, ziet Bob dit onthulde geheim. Hij kan datzelfde geheim vervolgens gebruiken om Alice’s Bitcoin van haar HTLC te claimen voordat zijn langere tijdslimiet verstrijkt. De swap is voltooid! Als Alice Bob’s Litecoin niet claimt binnen 24 uur, krijgt Bob zijn Litecoin terug. Als Bob vervolgens Alice’s Bitcoin niet claimt binnen 48 uur (misschien omdat Alice het geheim nooit heeft onthuld), krijgt Alice haar Bitcoin terug. De “atomische” aard garandeert eerlijkheid zonder dat ze elkaar hoeven te vertrouwen.

Wat zijn de technische vereisten voor het uitvoeren van een Atomic Swap?

Het uitvoeren van een atomic swap is niet zo eenvoudig als op een knop drukken op een typische exchange; het vereist specifieke technische fundamenten. Ten eerste hebben gebruikers compatibele cryptocurrency wallets nodig. Deze wallets moeten expliciet het atomic swap-protocol ondersteunen voor de specifieke cryptocurrencies die worden verhandeld. Standaard wallets zonder deze functie werken niet.

Ten tweede moeten beide betrokken cryptocurrencies draaien op blockchains die de nodige smart contract-functionaliteit ondersteunen, specifiek de mogelijkheid om Hashed Timelock Contracts (HTLC’s) of equivalente logica te creëren. Niet alle blockchains hebben deze mogelijkheid van nature.

Ten derde, voor cross-chain swaps, moeten de twee blockchains meestal hetzelfde cryptografische hash-algoritme gebruiken (zoals SHA-256), zodat de hash die op de ene chain wordt gemaakt, kan worden begrepen en geverifieerd op de andere. Anders kunnen complexere mechanismen nodig zijn om bewijzen tussen chains te verifiëren.

Ten slotte moeten gebruikers voldoende van beide cryptocurrencies hebben om de respectieve netwerktransactiekosten (soms gas fees genoemd) te betalen. Deze kosten zijn vereist om de HTLC’s op elke blockchain te implementeren en ermee te interageren.

Welke cryptocurrencies kunnen worden verhandeld met Atomic Swaps?

De mogelijkheid om twee cryptocurrencies te verhandelen via een atomic swap hangt volledig af van hun technische compatibiliteit. Zoals vermeld, moeten beide blockchains HTLC’s (of vergelijkbare mechanismen) ondersteunen en vaak hetzelfde hashing-algoritme delen.

Historisch gezien behoorden cryptocurrencies zoals Bitcoin (BTC), Litecoin (LTC) en Decred (DCR) tot de pioniers waarvan werd aangetoond dat ze werkten met atomic swaps, deels omdat ze technologische wortels delen (zoals het SHA-256 hashing-algoritme voor BTC en LTC). Het uitvoeren van atomic swaps tussen fundamenteel verschillende blockchains, zoals Bitcoin en Ethereum, vereist vaak complexere implementaties of tweedelaagsoplossingen die specifiek voor dit doel zijn gebouwd.

Het is belangrijk te begrijpen dat niet elk cryptopaar atomisch kan worden geswapt. Compatibiliteit is de belangrijkste beperking. Interessant is dat dezelfde onderliggende principes kunnen worden gebruikt voor atomic swaps binnen een enkele blockchain die smart contracts ondersteunt, bijvoorbeeld het rechtstreeks verhandelen van het ene type ERC-20 token voor een ander op het Ethereum-netwerk zonder een gecentraliseerde exchange of zelfs een liquiditeitspool nodig te hebben.

Hoe werkt het Atomic Swap-proces conceptueel?

Laten we het typische verloop van een atomic swap doorlopen vanuit het perspectief van de betrokken gebruikers, waarbij we ons richten op het concept in plaats van de diepgaande technische details. We gebruiken opnieuw Alice (die Munt A verhandelt) en Bob (die Munt B verhandelt).

Wat zijn de belangrijkste voordelen van het gebruik van Atomic Swaps?

Atomic swaps bieden verschillende aantrekkelijke voordelen, die vooral aantrekkelijk zijn voor degenen die prioriteit geven aan decentralisatie en self-custody (zelfbeheer):

Het belangrijkste voordeel is het non-custodiale karakter. Gedurende het hele swapproces behouden gebruikers de volledige controle over hun privésleutels en dus over hun geld. De cryptocurrencies worden vergrendeld door cryptografische contracten rechtstreeks op de blockchain, niet bewaard door een derde partij-exchange.

Dit leidt direct tot verbeterde beveiliging tegen bepaalde risico’s. Door de tussenpersoon te elimineren, vermijden gebruikers het tegenpartijrisico dat gepaard gaat met gecentraliseerde exchanges, zoals potentiële insolventie, hacks gericht op de grote ‘honeypot’ van fondsen van de exchange, of willekeurige bevriezing van tegoeden.

Atomic swaps belichamen decentralisatie, en faciliteren echte peer-to-peer transacties die nauw aansluiten bij de fundamentele principes van veel cryptocurrencies. Ze elimineren de afhankelijkheid van potentieel censureerbare centrale faalpunten.

Voor gebruikers die zich zorgen maken over privacy, bieden atomic swaps verhoogde privacy in vergelijking met de meeste gecentraliseerde exchanges, die doorgaans strikte KYC/AML-procedures vereisen waarbij persoonlijke identificatiedocumenten betrokken zijn. Atomic swaps vinden rechtstreeks plaats tussen pseudonieme blockchain-adressen.

Er is ook potentieel voor kostenefficiëntie. Hoewel gebruikers nog steeds netwerktransactiekosten moeten betalen voor de HTLC-interacties, vermijden ze de extra handelskosten, stortingskosten en opnamekosten die vaak door gecentraliseerde platforms in rekening worden gebracht.

Ten slotte bieden atomic swaps een sterke censuurbestendigheid. Omdat de transactielogica rechtstreeks op de respectieve blockchains wordt uitgevoerd via HTLC’s, is het extreem moeilijk voor een centrale autoriteit om een swap te blokkeren of ermee te interfereren zodra deze is geïnitieerd.

Wat zijn de nadelen of uitdagingen van Atomic Swaps?

Ondanks hun voordelen, ondervinden atomic swaps ook verschillende uitdagingen die hun wijdverbreide adoptie hebben beperkt, vooral onder beginners:

De gebruikerservaring (UX) kan aanzienlijk complexer en minder intuïtief zijn in vergelijking met de gestroomlijnde interfaces van moderne gecentraliseerde exchanges. Het opzetten en uitvoeren van een swap vereist vaak meer technisch begrip.

Transactietijden kunnen relatief traag zijn. De totale duur van een atomic swap wordt beperkt door de blokbevestigingstijden van beide betrokken blockchains, evenals de vooraf gedefinieerde timelock-perioden (die lang genoeg moeten zijn om rekening te houden met mogelijke netwerkcongestie). Dit is vaak langzamer dan de vrijwel onmiddellijke transacties die mogelijk zijn op een CEX.

Het vinden van een tegenpartij die bereid is het gewenste paar, bedrag en tarief te verhandelen, kan moeilijk zijn vanwege liquiditeitsproblemen. Gecentraliseerde exchanges bundelen liquiditeit, waardoor het gemakkelijk is om kopers en verkopers te vinden. Peer-to-peer atomic swaps vereisen actief matchen met een ander individu, wat uitdagend kan zijn, vooral voor minder gebruikelijke handelsparen.

Beperkte ondersteuning van activa is een andere factor. Zoals besproken, zijn atomic swaps beperkt tot cryptocurrencies die werken op blockchains die compatibele technische functies bezitten (zoals HTLC-ondersteuning). Dit sluit veel populaire cryptocurrencies uit.

Er is ook het potentieel voor gebruikersfouten. Fouten tijdens het installatieproces, zoals het gebruik van onjuiste adressen, het verkeerd begrijpen van de timelock-implicaties, of het onjuist omgaan met het cryptografische geheim, kunnen mogelijk problemen veroorzaken, hoewel het HTLC-terugbetalingsmechanisme meestal beschermt tegen verlies van fondsen als de swap niet wordt voltooid.

Ten slotte vertrouwen gebruikers op de veiligheid en correctheid van de specifieke wallet- of software-implementatie die ze gebruiken om de atomic swap uit te voeren. Bugs of kwetsbaarheden in deze software kunnen risico’s met zich meebrengen.

Hoe vinden gebruikers doorgaans iemand om mee te swappen?

Aangezien atomic swaps inherent peer-to-peer zijn, is er een mechanisme nodig voor potentiële handelaren om elkaar te ontdekken. Dit blijft een van de praktische hindernissen voor het regelmatig gebruiken van atomic swaps.

Er bestaan verschillende benaderingen. Sommige speciale atomic swap-platforms of marktplaatsen zijn ontstaan, die fungeren als prikborden of matching engines waar gebruikers aanbiedingen kunnen plaatsen of bestaande kunnen vinden. Deze platforms vergemakkelijken ontdekking, maar nemen idealiter geen fondsen in bewaring.

Bepaalde gedecentraliseerde exchanges (DEX’en) kunnen atomic swap-technologie rechtstreeks integreren of orderboeken specifiek voor peer-to-peer atomic swaps aanbieden, waarbij het ontdekkingsmechanisme van een exchange wordt gecombineerd met het non-custodiale karakter van de swap zelf.

Gebruikers kunnen ook swaps coördineren via community-kanalen, zoals specifieke subreddits, Discord-servers of speciale forums. Deze aanpak vereist echter meer directe communicatie en brengt een hoger risico met zich mee op het tegenkomen van oplichting of onbetrouwbare tegenpartijen tijdens de initiële onderhandelingsfase (hoewel het HTLC-mechanisme zelf de uitvoering van de swap beschermt).

Het vinden van voldoende liquiditeit – wat betekent dat je iemand vindt die het specifieke cryptopaar wil verhandelen waarin je geïnteresseerd bent, in het gewenste bedrag en tegen een acceptabel tarief – blijft een primaire uitdaging vergeleken met de diepe liquiditeit die beschikbaar is op grote gecentraliseerde exchanges.

Waar moeten gebruikers voorzichtig mee zijn bij het overwegen van Atomic Swaps?

Hoewel technologisch robuust, vereist deelname aan atomic swaps zorg en aandacht van de gebruiker. Het grondig begrijpen van het proces voordat je een swap probeert, is van het grootste belang.

Het is cruciaal om gerenommeerde en goed gecontroleerde walletsoftware te gebruiken die expliciet atomic swaps ondersteunt voor de door jou gekozen cryptocurrencies. Vertrouwen op onbekende of niet-geauditeerde software kan je blootstellen aan bugs of kwaadaardige code.

Zorg ervoor dat je potentiële tegenpartij responsief is, vooral tijdens het actieve swap-venster. Hoewel de HTLC de fondsen beschermt als een partij verdwijnt, kan een niet-responsieve tegenpartij leiden tot vertragingen terwijl je wacht tot de timelocks verlopen voordat je je fondsen kunt terugvorderen via het terugbetalingsmechanisme.

Onthoud dat hoewel de HTLC de kernlogica van de swap beveiligt tegen wanprestatie van de tegenpartij, gebruikers waakzaam moeten blijven tijdens de setup-, onderhandelings- (indien van toepassing) en uitvoeringsfasen om fouten te voorkomen.

Worden Atomic Swaps vandaag de dag veel gebruikt?

Realistisch gezien zijn atomic swaps momenteel niet de dominante methode voor cryptocurrency-handel onder gemiddelde gebruikers. Hoewel de technologie functioneel is en beschikbaar via bepaalde wallets en platforms, blijft de adoptie relatief niche.

Ze zijn doorgaans populairder bij technisch onderlegde gebruikers, privacyvoorstanders en leden van specifieke cryptocurrency-gemeenschappen die prioriteit geven aan decentralisatie en self-custody (zoals Decred). De complexiteit van de gebruikerservaring en de uitdagingen bij het vinden van liquiditeit hebben een bredere acceptatie belemmerd in vergelijking met het gemak dat wordt geboden door gecentraliseerde exchanges en zelfs sommige soorten gedecentraliseerde exchanges (zoals AMM’s).

De onderliggende principes van atomic swaps, met name HTLC’s, zijn echter invloedrijk. Sommige cross-chain bridge protocollen of bepaalde soorten DEX’en kunnen vergelijkbare cryptografische technieken “onder de motorkap” gebruiken om trust-minimized activaoverdrachten te faciliteren, zelfs als de eindgebruiker niet rechtstreeks interacteert met het ruwe atomic swap-proces. Er zijn voortdurende inspanningen binnen de crypto-ontwikkelingsgemeenschap om gebruikersinterfaces te verbeteren en atomic swap-functionaliteit naadlozer te integreren in wallets en platforms.

Hoe verschillen Atomic Swaps van Decentralized Exchanges (DEX’en)?

Het is belangrijk om de terminologie hier te verduidelijken. Decentralized Exchange (DEX) is een brede categorie, terwijl atomic swaps een specifieke technologie vertegenwoordigen die bepaalde soorten peer-to-peer DEX’en kan aandrijven. Niet alle DEX’en gebruiken atomic swaps.

Atomic swaps faciliteren directe peer-to-peer (P2P) uitwisselingen, vaak benadrukt vanwege hun vermogen om cross-chain swaps af te handelen met behulp van HTLC’s, rechtstreeks tussen gebruikerswallets zonder tussenpersonen.

Veel populaire DEX’en van vandaag, zoals Uniswap of PancakeSwap, werken volgens een ander model genaamd Automated Market Makers (AMM’s). Deze vertrouwen op liquiditeitspools – smart contracts die reserves van tokenparen bevatten. Gebruikers handelen tegen deze pools, waarbij prijzen algoritmisch worden bepaald op basis van de verhouding van activa in de pool, in plaats van rechtstreeks met een andere specifieke gebruiker.

AMM DEX’en richten zich vaak op het verhandelen van tokens binnen een enkel blockchain-ecosysteem (bijv. het swappen van verschillende ERC-20 tokens op Ethereum). Hoewel er enkele cross-chain oplossingen bestaan met behulp van bridges of wrapped assets, verschilt het fundamentele mechanisme van het directe, op HTLC gebaseerde P2P-karakter van een klassieke atomic swap. Atomic swaps zijn één specifieke manier om gedecentraliseerde uitwisseling te bereiken, onderscheiden van het nu meer gangbare AMM-model.

Hoe verhouden Atomic Swaps zich tot het gebruik van Wrapped Tokens voor Cross-Chain Swaps?

Een andere veelgebruikte manier om activa over verschillende blockchains te verhandelen, betreft wrapped tokens. Een wrapped token is een token op één blockchain die een asset van een andere blockchain vertegenwoordigt. Bijvoorbeeld, Wrapped Bitcoin (wBTC) is een ERC-20 token op Ethereum dat Bitcoin vertegenwoordigt. Doorgaans wordt de echte Bitcoin bewaard door een custodian of vergrendeld in een smart contract bridge, die vervolgens het equivalente wrapped token ‘mint’ (creëert) op de doel-chain (zoals Ethereum).

Het verhandelen van wrapped tokens stelt activa van verschillende native chains in staat om te interageren binnen één enkel ecosysteem. Je zou wBTC rechtstreeks voor ETH kunnen verhandelen op een op Ethereum gebaseerde DEX. Dit verschilt aanzienlijk van atomic swaps.

Het gebruik van wrapped tokens houdt meestal vertrouwen in de custodian die de onderliggende asset bewaart of in de beveiliging van het bridge-mechanisme dat de native asset vergrendelt/ontgrendelt en de wrapped versie mint/verbrandt. Atomic swaps zijn daarentegen ontworpen als trustless P2P-uitwisselingen van de native activa zelf (bijv. daadwerkelijke BTC voor daadwerkelijke LTC) met behulp van HTLC’s.

Dus, atomic swaps wisselen rechtstreeks native munten uit, terwijl wrapped tokens het verhandelen van een vertegenwoordiging van een munt binnen de omgeving van een andere blockchain inhouden. Momenteel profiteren wrapped tokens vaak van veel hogere liquiditeit en eenvoudigere integratie met populaire Decentralized Finance (DeFi)-platforms vergeleken met de liquiditeit die beschikbaar is voor de meeste atomic swap-paren.

Is handelen via Atomic Swaps een veiligere manier om crypto uit te wisselen?

Of atomic swaps “veiliger” zijn, is subjectief en hangt sterk af van welke specifieke risico’s een gebruiker het meest zorgen baren. Ze bieden duidelijke veiligheidsvoordelen door het tegenpartijrisico te elimineren dat gepaard gaat met gecentraliseerde exchanges – je hoeft je geen zorgen te maken dat de exchange wordt gehackt, insolvent gaat of je geld bevriest, omdat je altijd zelfbeheer behoudt via je privésleutels.

Atomic swaps introduceren echter andere soorten risico’s. Ze vereisen over het algemeen meer technisch begrip van de gebruiker, wat het potentieel voor gebruikersfouten tijdens de installatie of uitvoering vergroot. Gebruikers vertrouwen ook op de veiligheid en correctheid van de specifieke walletsoftware die het atomic swap-protocol implementeert; bugs kunnen mogelijk tot problemen leiden. Het vinden van betrouwbare tegenpartijen en omgaan met mogelijk langzamere transactietijden zijn ook praktische overwegingen.

Daarom presenteren atomic swaps een ander beveiligingsmodel, niet noodzakelijkerwijs een universeel “veiliger” model voor iedereen, vooral beginners die mogelijk vatbaarder zijn voor gebruikersfouten. Ze verschuiven het risico weg van een centrale bewaarder naar de eigen technische zorgvuldigheid van de gebruiker en de betrouwbaarheid van de software die ze gebruiken.

Atomic swaps vertegenwoordigen een krachtige cryptografische techniek die directe, trustless cryptocurrency-handel tussen peers mogelijk maakt. Hoewel nog niet mainstream vanwege bruikbaarheids- en liquiditeitsuitdagingen, bieden ze een aantrekkelijk alternatief voor gebruikers die prioriteit geven aan self-custody, veiligheid tegen exchange-falen en decentralisatie, en tonen ze de innovatieve mogelijkheden binnen de blockchain-ruimte.