Virtual AMM's (vAMM's) Uitgelegd: Een Aanpak voor Decentrale Handel Verkennen

Stel je voor dat je wilt handelen op basis van de prijsbewegingen van Bitcoin, maar zonder daadwerkelijk Bitcoin te bezitten. Of misschien speculeren op de toekomstige prijs van Ethereum met hefboomwerking, allemaal zonder afhankelijk te zijn van een traditionele, gecentraliseerde beurs. Hier komen gespecialiseerde technologieën binnen de gedecentraliseerde financiën (DeFi) om de hoek kijken, die nieuwe manieren bieden om met markten te interageren. Een van die innovaties is de Virtual Automated Market Maker, oftewel vAMM.

Welk Probleem Probeert Virtueel Handelen op te Lossen in Crypto?

Het verhandelen van crypto-activa is een kernactiviteit in de digitale activa-ruimte. Naast het simpelweg kopen en verkopen (spot trading), zijn veel gebruikers geïnteresseerd in derivaten – financiële contracten waarvan de waarde is afgeleid van een onderliggend actief, zoals Bitcoin futures of perpetual swaps. Traditioneel gebeurde dit op gecentraliseerde beurzen, die hun eigen potentiële problemen met zich meebrengen, zoals gecentraliseerde controle, mogelijke censuur en tegenpartijrisico.

Vroege gedecentraliseerde beurzen (DEX’en) probeerden deze problemen op te lossen, maar stuitten vaak op uitdagingen, vooral met derivaten. Velen vereisten enorme hoeveelheden vastgezet kapitaal, bekend als liquiditeitspools, voor elk specifiek actief dat werd verhandeld. Dit kon inefficiënt zijn en de soorten beschikbare markten beperken. Dit stimuleerde de ontwikkeling van alternatieve benaderingen, zoals vAMM’s, ontworpen om gedecentraliseerde handel te faciliteren, met name voor derivaten, zonder de noodzaak van deze enorme, specifieke activapools.

Eerst Even Dit: Wat Is een Normale Automated Market Maker (AMM)?

Voordat we ingaan op het “virtuele” aspect, laten we eerst een standaard Automated Market Maker (AMM) begrijpen. Zie een AMM als de motor die veel DEX’en aandrijft. In plaats van traditionele orderboeken te gebruiken waar kopers en verkopers hun gewenste prijzen vermelden, gebruiken AMM’s liquiditeitspools. Dit zijn pools gevuld met paren crypto-activa (zoals ETH en USDC) die worden aangeleverd door gebruikers genaamd Liquiditeitsverschaffers (LP’s).

Wanneer je wilt handelen op een typische AMM, wissel je het ene actief voor het andere rechtstreeks met de pool. De prijs wordt automatisch bepaald door een wiskundige formule, waarvan de bekendste de constante productformule (x * y = k) is. Deze formule zorgt ervoor dat naarmate de hoeveelheid van het ene actief in de pool afneemt (omdat handelaren het kopen), de prijs ervan ten opzichte van het andere actief stijgt, en vice versa. LP’s verdienen vergoedingen uit transacties, maar lopen een uniek risico genaamd Impermanent Loss, dat optreedt wanneer de relatieve prijzen van de activa die ze in de pool hebben gestort aanzienlijk uiteenlopen.

Dus, Wat Maakt een Virtual Automated Market Maker (vAMM) “Virtueel”?

Nu introduceren we de Virtual Automated Market Maker (vAMM). Zoals de naam al doet vermoeden, is een vAMM een AMM die opereert zonder een echte pool van de daadwerkelijk verhandelde activa aan te houden. In plaats van tokens uit een fysieke pool te wisselen, interageren handelaren met een synthetisch gecreëerde handelsomgeving. De “liquiditeit” en prijsbewegingen worden algoritmisch gesimuleerd.

Zie het zo: een standaard AMM is als het daadwerkelijk wisselen van Amerikaanse dollars voor euro’s bij een wisselkantoor dat reserves van beide valuta aanhoudt. Een vAMM is meer als een geavanceerde simulator waar je gokt op de toekomstige USD/EUR-wisselkoers met je gestorte onderpand (bijvoorbeeld stablecoins), en het systeem berekent je potentiële winst of verlies op basis van een vooraf ingesteld wiskundig model en real-world prijsgegevens, zonder daadwerkelijk grote hoeveelheden USD of EUR zelf aan te houden. Het kernidee is het faciliteren van prijsblootstelling en handel op basis van een wiskundige curve die wordt gedekt door gebruikers onderpand, niet door het wisselen van daadwerkelijke tokens die binnen het protocol voor die specifieke markt worden aangehouden.

Hoe Werken vAMM’s Eigenlijk Zonder Echte Activapools?

In plaats van te vereisen dat LP’s de specifieke activa storten die worden verhandeld (zoals BTC en ETH voor een BTC/ETH-markt), vertrouwen vAMM’s voornamelijk op onderpand van handelaren. Gebruikers die willen handelen, storten onderpand, vaak een stablecoin zoals USDC of USDT, of soms een grote cryptocurrency zoals ETH, in het systeem. Dit onderpand fungeert als marge om hun handelsposities te beveiligen.

Het vAMM-protocol gebruikt vervolgens een vooraf gedefinieerde wiskundige curve, qua concept vergelijkbaar met die gebruikt door traditionele AMM’s (zoals x*y=k), om prijzen te bepalen. Deze curve werkt echter op virtuele balansen. Wanneer een handelaar een positie opent (bijv. long gaan op BTC), simuleert het systeem de transactie, past het de virtuele balansen op de curve aan, wat op zijn beurt de genoteerde prijs voor volgende transacties verandert. Het simuleert in wezen het bestaan en de prijsdynamiek van het verhandelde activapaar (bijv. een virtuele BTC/USD-markt).

Cruciaal is dat handelaren niet daadwerkelijk de onderliggende activa wisselen. Hun winsten en verliezen (W&V) worden berekend op basis van het verschil tussen hun instapprijs en de huidige marktprijs (geïnformeerd door oracles, waar we later op ingaan) en worden verrekend met het onderpand dat ze hebben gestort. Een kerncomponent van het vAMM-protocol fungeert als een clearing house, dat het onderpand van gebruikers beheert, open posities bijhoudt, W&V berekent en afwikkelingen en liquidaties afhandelt.

Welke Soorten Activa Kunnen Worden Verhandeld met vAMM’s?

Een van de belangrijkste sterke punten van vAMM’s is hun flexibiliteit bij het creëren van markten. Ze kunnen worden gebruikt om handel op te zetten voor verschillende crypto-naar-crypto of crypto-naar-stablecoin paren. Omdat ze niet vereisen dat de daadwerkelijke activa worden verkregen en vastgezet, maken vAMM’s het potentieel gemakkelijker om markten te creëren voor synthetische activa.

Deze synthetische activa kunnen de prijs volgen van activa uit de echte wereld, zoals grondstoffen (goud, olie), forex-paren (EUR/USD), of zelfs aandelenmarktindices, mits er een betrouwbare manier is om hun real-world prijzen op de blockchain te krijgen. De beperkende factor is niet het vinden van iemand die bereid is grote hoeveelheden goud te storten op een blockchain-protocol; het is het veiligstellen van een betrouwbare en nauwkeurige prijsfeed (oracle) voor dat actief.

Wie Levert het Onderpand in een vAMM-Systeem?

De primaire bron van fondsen die het systeem in een vAMM beveiligen, is het onderpand dat door de handelaren zelf wordt gestort. Dit onderpand dient als marge, ondersteunt de hefboom die ze mogelijk gebruiken en zorgt ervoor dat potentiële verliezen kunnen worden gedekt. Als de positie van een handelaar aanzienlijk tegen hen beweegt, loopt dit gestorte onderpand risico.

Hoewel handelaren de belangrijkste verschaffers zijn, kunnen sommige vAMM-protocollen extra beveiligingslagen bevatten. Dit kan een verzekeringsfonds omvatten, vaak gekapitaliseerd door een deel van de handelskosten die door het protocol worden gegenereerd, ontworpen om onverwachte verliezen of tekorten in specifieke extreme scenario’s te dekken. Soms kan de treasury van het protocol, mogelijk gefinancierd door houders van de native token, ook als vangnet dienen.

Waar Worden vAMM’s Typisch Gebruikt in de Cryptowereld?

De meest prominente toepassing voor vAMM’s is het aandrijven van Gedecentraliseerde Beurzen (DEX’en) die zich richten op derivaten, met name perpetual swaps. Perpetual swaps (of “perps”) zijn een type futurescontract populair in crypto dat geen vervaldatum heeft.

Ze stellen handelaren in staat te speculeren op de toekomstige prijsrichting van een actief – long gaan als ze verwachten dat de prijs stijgt, of short gaan als ze verwachten dat deze daalt – vaak met behulp van hefboomwerking. Belangrijk is dat handelaren deze prijsblootstelling krijgen zonder het onderliggende actief te hoeven bezitten of hanteren. vAMM’s zijn hiervoor zeer geschikt omdat ze dit soort hefboom-, derivatenhandel op een gedecentraliseerde manier mogelijk maken zonder dat de DEX enorme pools van de onderliggende activa hoeft aan te houden (je kunt bijvoorbeeld BTC perpetuals verhandelen op een vAMM-gebaseerde DEX zonder dat de DEX een pool vol met daadwerkelijke BTC nodig heeft).

Wat is de Rol van Oracles in vAMM’s?

Oracles spelen een absoluut cruciale rol in het functioneren van vAMM’s. Oracles zijn essentiële diensten die de kloof overbruggen tussen de blockchain (waar de vAMM smart contracts opereren) en de externe wereld, door real-world gegevens zoals activaprijzen te leveren.

vAMM’s zijn sterk afhankelijk van nauwkeurige, betrouwbare en frequent bijgewerkte prijsfeeds van oracles. Deze externe prijsgegevens (vaak de indexprijs genoemd) worden gebruikt voor verschillende cruciale functies:

1. De prijs op de virtuele markt van de vAMM (de mark price) nauw afgestemd houden op de real-world prijs van het onderliggende actief.
2. Het berekenen van financieringspercentages (funding rates, later uitgelegd), die helpen deze prijsafstemming te handhaven.
3. Het triggeren van liquidaties wanneer de positie van een handelaar ondergekapitaliseerd raakt op basis van de reële marktprijs.

Wat Zijn de Voordelen van het Gebruik van een vAMM-Systeem?

vAMM’s bieden verschillende duidelijke voordelen, met name voor de handel in derivaten:

• Hoge Kapitaalefficiëntie: Omdat het protocol geen grote pools van de specifieke activa die worden verhandeld hoeft aan te trekken en aan te houden, kan het kapitaal dat nodig is om een markt te lanceren en te exploiteren aanzienlijk lager zijn in vergelijking met traditionele AMM’s. Het primaire kapitaal komt van het onderpand van de handelaar.
• Eliminatie van Impermanent Loss (voor LP’s): Omdat er geen traditionele liquiditeitsverschaffers zijn die paren van de verhandelde activa storten, bestaat het specifieke risico van impermanent loss dat gepaard gaat met het verschaffen van liquiditeit voor dat paar niet op dezelfde manier. (Handelaren lopen echter een aanzienlijk liquidatierisico).
• Flexibele Marktcreatie: Het is relatief eenvoudiger om nieuwe handelsparen te listen, inclusief potentieel niche- of synthetische activa, zolang er een betrouwbare oracle-prijsfeed kan worden ingesteld. Dit omzeilt de uitdaging van het vinden van voldoende liquiditeit voor minder gangbare activa.
• Potentieel voor Lagere Slippage: Voor bepaalde transacties, vooral grotere of in minder liquide markten, kunnen vAMM’s lagere prijsslippage bieden in vergelijking met traditionele AMM’s waar de liquiditeit voor dat specifieke paar mogelijk dun is.
• Ingebouwde Ondersteuning voor Long- en Shortposities: De vAMM-structuur ondersteunt inherent hefboom speculatie op zowel prijsstijgingen (longs) als prijsdalingen (shorts).

Wat Zijn de Potentiële Nadelen of Risico’s van vAMM’s?

Ondanks hun voordelen brengen vAMM’s hun eigen reeks significante risico’s en uitdagingen met zich mee:

• Kritieke Oracle-Afhankelijkheid: Zoals vermeld, hangt de stabiliteit en eerlijkheid van het systeem sterk af van de nauwkeurigheid en tijdigheid van oracle-prijsfeeds. Oracle-manipulatie of -falen is een groot risico.
• Aanzienlijk Liquidatierisico: Handelen op vAMM’s gaat vaak gepaard met hefboomwerking, wat zowel potentiële winsten als potentiële verliezen vergroot. Marktvolatiliteit kan snel leiden tot de liquidatie van de positie van een handelaar en het verlies van hun gestorte onderpand.
• Protocol Solvabiliteitsrisico: Het systeem moet de collectieve pool van handelaaronderpand zorgvuldig beheren om ervoor te zorgen dat het altijd de winnende posities kan dekken. Slecht risicobeheer, extreme marktgebeurtenissen of fouten in het mechanisme kunnen mogelijk leiden tot een situatie waarin het protocol insolvent wordt (niet in staat is alle winsten uit te betalen).
• Smart Contract Risico: Zoals elk DeFi-protocol werken vAMM’s met smart contracts. Bugs, kwetsbaarheden of exploits in de code kunnen leiden tot verlies van fondsen.
• Onderpandrisico: De waarde en veiligheid van het onderpand-actief zelf (bijv. een stablecoin die zijn koppeling verliest of een volatiele cryptocurrency die sterk daalt) kunnen de stabiliteit van het systeem en de waarde van de stortingen van handelaren beïnvloeden.

Wat is Hefboomwerking (Leverage) in de Context van vAMM’s?

Hefboomwerking (leverage) bij handelen betekent het beheersen van een positiegrootte die groter is dan het bedrag aan kapitaal dat je stort. vAMM’s zijn vaak ontworpen om handel met hefboomwerking te faciliteren. Als je bijvoorbeeld $1.000 als onderpand stort, stelt het gebruik van 10x hefboom je in staat een positie ter waarde van $10.000 (een nominale waarde) te openen.

Dit betekent dat elke prijsbeweging in het onderliggende actief een vergroot effect zal hebben op je winst of verlies ten opzichte van je initiële $1.000 onderpand. Een prijsstijging van 5% in jouw voordeel zou theoretisch je onderpand kunnen verdubbelen (minus kosten), terwijl een beweging van 5% tegen je een aanzienlijk deel ervan zou kunnen wegvagen.

Wat is Liquidatie in een vAMM?

Liquidatie is een cruciaal concept bij het handelen met hefboomwerking op vAMM-platforms. Het verwijst naar de gedwongen sluiting van de positie van een handelaar door het systeem. Dit gebeurt automatisch wanneer marktbewegingen ervoor zorgen dat de waarde van het onderpand van de handelaar onder een specifieke drempel daalt, bekend als de onderhoudsmargevereiste (maintenance margin requirement).

In wezen sluit het systeem de positie om te voorkomen dat de verliezen van de handelaar het door hen gestorte onderpand overschrijden, wat anders een slechte schuld voor het protocol zou kunnen creëren. Tijdens liquidatie wordt het resterende onderpand van de handelaar doorgaans gebruikt om de verliezen te dekken, en vaak worden er extra boetekosten in rekening gebracht. In veel gevallen verliest de handelaar zijn volledige gestorte onderpand voor die positie.

Wat Zijn Financieringspercentages (Funding Rates) en Waarom Bestaan Ze in vAMM’s?

Financieringspercentages (Funding rates) zijn een kenmerkend onderdeel van perpetual swap-markten, die vaak worden aangedreven door vAMM’s. Het zijn periodieke betalingen die rechtstreeks worden uitgewisseld tussen handelaren met longposities en handelaren met shortposities.

Het primaire doel van de funding rate is te fungeren als een mechanisme om de prijs van het perpetual swap-contract (mark price) nauw verbonden te houden met de daadwerkelijke spotprijs van het onderliggende actief (indexprijs) die door het oracle wordt geleverd.

Hier is een vereenvoudigde uitleg van hoe het over het algemeen werkt:

• Als de prijs van de perpetual swap hoger is dan de spotprijs van het onderliggende actief, betalen longs doorgaans shorts. Dit moedigt handelaren aan om shortposities te openen of longposities te sluiten, waardoor de perp-prijs naar de spotprijs wordt gedrukt.
• Als de prijs van de perpetual swap lager is dan de spotprijs, betalen shorts doorgaans longs. Dit moedigt handelaren aan om longposities te openen of shortposities te sluiten, waardoor de perp-prijs omhoog wordt geduwd naar de spotprijs.

Funding rates worden meestal om de paar uur uitgewisseld (bijv. elke 1, 4 of 8 uur). Afhankelijk van de positie van een handelaar (long of short) en de heersende marktomstandigheden (of de perp-prijs boven of onder de spotprijs ligt), kan de funding rate ofwel een reguliere kost zijn die ze moeten betalen, ofwel een reguliere inkomstenstroom die ze ontvangen terwijl ze de positie aanhouden.

Hoe Verhouden vAMM’s Zich Rechtstreeks tot Traditionele AMM’s?

Het begrijpen van de belangrijkste verschillen tussen vAMM’s en traditionele AMM’s helpt hun onderscheidende rollen in DeFi te verduidelijken:

Liquiditeitsbron: Traditionele AMM’s vertrouwen op echte activapools (bijv. ETH/USDC) geleverd door Liquiditeitsverschaffers (LP’s). vAMM’s gebruiken voornamelijk onderpand van handelaren (bijv. USDC) om virtuele liquiditeit te ondersteunen die door een algoritme wordt bepaald.

Primair Gebruiksgeval: Traditionele AMM’s worden voornamelijk gebruikt voor spot trading (het wisselen van de ene echte token voor de andere). vAMM’s zijn primair ontworpen voor handel in derivaten, met name perpetual swaps, waardoor gespeculeerd kan worden op prijsbewegingen met hefboom zonder het onderliggende actief te bezitten.

Belangrijkste Risico’s: Voor LP’s in traditionele AMM’s is Impermanent Loss een significant risico. Voor handelaren op vAMM’s zijn Liquidatierisico (door hefboom) en Oracle Risico grote zorgen. LP’s bestaan niet op dezelfde manier voor het verhandelde paar op vAMM’s, wat dat specifieke IL-risico beperkt, maar het protocol loopt solvabiliteitsrisico’s.

Kapitaalvereisten: Het lanceren van populaire markten op traditionele AMM’s vereist het aantrekken van aanzienlijk LP-kapitaal voor het specifieke activapaar. vAMM’s vereisen voornamelijk voldoende onderpand van handelaren om handelsactiviteit te ondersteunen, wat marktcreatie potentieel efficiënter maakt voor bepaalde activa.

Typische Gebruikers: Traditionele AMM’s bedienen spot handelaren die tokens willen wisselen en Liquiditeitsverschaffers die vergoedingen willen verdienen. vAMM’s richten zich voornamelijk op derivatenhandelaren die vertrouwd zijn met concepten als hefboom, marge, liquidatie en funding rates.

Waarom Zou een Beginner Moeten Begrijpen Wat vAMM’s Zijn?

Het begrijpen van vAMM’s, zelfs op basisniveau, is belangrijk voor het navigeren door het diverse landschap van Decentralized Finance (DeFi). Ze vertegenwoordigen een gespecialiseerde technologie die een specifiek type financiële activiteit mogelijk maakt – gedecentraliseerde handel in derivaten – die heel anders werkt dan het standaard wisselen van tokens dat je zou doen op een meer traditionele AMM zoals Uniswap of PancakeSwap.

Het kennen van het onderscheid helpt je het doel en, belangrijker nog, de inherente risico’s te identificeren die verbonden zijn aan verschillende DeFi-platforms. Platforms die vAMM’s gebruiken, faciliteren vaak handel met hefboomwerking, wat aanzienlijk hogere risico’s met zich meebrengt in vergelijking met eenvoudige spot trading. Bewust zijn dat je interacteert met een virtuele markt ondersteund door onderpand, onderhevig aan liquidaties en oracle-afhankelijkheden, is cruciaal voor het nemen van geïnformeerde beslissingen.

Virtual Automated Market Makers bieden een innovatieve benadering van gedecentraliseerde handel, bijzonder geschikt voor de wereld van derivaten. Door liquiditeit te simuleren in plaats van enorme pools van echte activa te vereisen, ontsluiten ze mogelijkheden voor kapitaalefficiëntie en marktcreatie, maar introduceren ze ook unieke risico’s rond onderpandbeheer, hefboomwerking en oracle-afhankelijkheid.